Ebru;toprağın boyaya,boyanın suya ve suyun kağıda dokunuşunun ilginç hikayesi...

EBRU; SUYA HAYAT, RENKLERE CAN VE KAĞIDA VÜCUT…

Geleneksel Türk sanatlarından biri olan ebru, kabaca; yoğunluğu (akışkanlığı) kitre gibi maddelerle artırılmış su yüzeyine, toprak boyaların, atın kuyruk kılından yapılan fırçalar kullanılarak serpilmesi ile elde edilen renkli desenin, kâğıda aktarılması işidir diye tarif edilebilir.

Ebru sanatında kullanılan suyun ve boyaların ayarının yapılması bu sanatın en zor aşamasıdır. Doğru su yoğunluk ayarını yapmayı öğrenmeden ve boyaların su-öd dengesini hazırlamayı bilmeden ebru yapmak mümkün değildir. Bu sebeple ebru ancak bir ustanın yanında onun tecrübelerinden istifade ederek öğrenilebilir.

Eski bir kâğıt süsleme sanatı olan ebru asıl olarak bir cilt sanatıdır. İlk defa nerede ve kim tarafından yapıldığı kesin olarak bilinmese de, araştırmacıların genel kanaati; ilk olarak Türkistan coğrafyasında yapıldığıdır. Daha sonra İran’a ve oradan da Osmanlı coğrafyasına geldiği bilinmektedir.

Osmanlı da sanatsal açıdan kemale ermiş olan ebru, gerek kullanılan malzemeler ve boyalar gerekse teknik açıdan asıl kimliğini kazanmıştır. 1700 lü yıllarda istanbul da yaşamış olan Hatib Mehmet Efendi, ebru sanatında “hatib ebrusu” diye bilinen, su yüzeyinde figüratif desenler oluşturmayı ilk olarak başaran kişidir.

EBRU TEKNİKLERİ

BATTAL EBRU

Tekne yüzeyine serpilen boyalara müdahale etmeksizin meydana gelen desenin kağıda geçirilmesi ile oluşan ebru çeşididir.

ÇİÇEKLİ EBRU

Çiçkekli ebrular aynı rengin 3 farklı tonuyla hazırlanan ebru zemininin üstüne bizin ucundan damlatılarak belli bir büyüklüğe gelen dairesel boyaların farklı kalınlıklardaki bizler yardımı ile desenlendirilerek çiçek şekline benzetilmeleri sonucu meydana getirilirler.

HATIB EBRUSU

Bu ebru çeşidi bir ilk olması ve ebruda farklı desenler meydana getirmiş olması sebebi ile çiçekli ebrulara geçişteki en önemli sebep olmuştur. bir veya birden fazla rengin iç içe damlatılmasından sonra meydana gelen dairesel şekillere bir biz yardımı ile farklı desenler vermek sureti ile uygulanır. Hat kenarlarında pervaz olarak kullanılabilir

TARAKLI EBRU

Gel-Git ebrusu yapıldıktan sonra tarak adı verilen alet yardımı ile meydana gelen desen taraklı ebru desenidir.

 BULBUL YUVASI EBRU

Tekne yüzeyine serpilen boyaları bir biz yardımı ile büyükten küçüğe doğru dairesel hareketler yaparak şekillendirme neticesinde meydana gelen ebru desenidir.

 ŞAL EBRUSU

Anadoluda kullanılan şal desenine benzediği için bu ismi almıştır. Gel-Git ebrusu yapıldıktan, bir biz yardımı ile teknedeki gel-git ebrusunun dairesel hareketlerle karıştırılması neticesinde meydana gelen desen şal ebru desenidir.

 NEFTLİ BATTAL EBRUSU

Battal ebrusunda en son olarak serpilecek boyanın içine yeteri kadar “neft” katılması sonucunda meydana gelen ebru desenidir. Neftli boya yüzeye serpildikten sonra yüzeyde hava kabarçıklarına benzer desenler meydana getirdiği için farklı bir güzellik meydana gelir.

 KUMLU EBRU

Tekne Yüzeyine serpilen boyaların kum gibi dağılması ile meydana gelen ebru çeşididir

AKKASE EBRU

Ebrunun içine yerleştirilecek olan herhangi bir yazının arap zamkı kullanılarak veya yazının kalıbını çıkarıp ebru uygulanacak kağıdın üzerine kesme-yapıştırma yöntemi ile tespit edilmesi ile meydana gelir

HAFİF EBRU

Ebruda kullanılan boyaların su ve öd miktarlarının artırılması neticesinde elde edilen açık renkli ve kağıt üzerinde hafif bir desen görüntüsü veren ebru çeşididir

 SOMAKİ EBRUSU

Somaki mermeri gibi çok damarlı desene sahip ebruya verilen isimdir. Bu ebru yapılırken fırça normalden daha fazla sıkılır ve tekne yüzeyine serpilen boyalar daha ufak damlalar halinde düşer, dolayısı ile tekne yüzeyinde daha fazla damarlı bir görüntü oluşur.