PİRİ REİS’İN HARİTASI 500 YAŞINDA
UNESCO 2013 yılını, Piri Reis yılı ilan etti. Peki biz Piri Reis haritalarının özelliklerini biliyor muyuz?
Günümüzde yalnızca bir parçası bulunan ve diğer parçasının 1517’de gerçekleştirilen bir Mısır Seferi sonrası; Yavuz Sultan Selim’e sunulduktan sonra; Yavuz Sultan Selim’in haritaya bakarak; “Dünya ne kadar küçük, bize lazım olan doğu kısmıdır” dedikten sonra haritayı ortadan ikiye yırttığı bir diğer rivayette ise bir Hindistan seferi nedeniyle diğer parçanın ordu içerisinde kullanıldığı söylenen ve elimizdeki parçası henüz 1929 yılında Topkapı da bulunan Piri Reis’in meşhur dünya haritası ve diğer çalışmaları:
1513 YILINDA GELİBOLU’DA ÇİZDİĞİ İLK MEŞHUR DÜNYA HARİTASI;
-Deve derisi üzerine 9 renkle resmedilmiştir.
-Hint ve Çin Denizlerinin şimdiye kadar Anadolu’da kimsede bulunmayan yeni haritaları yer alır.
-Ayrıca Atlas Okyanusu’nun iki yakasını ihtiva edecek şekilde, Batı Afrika kıyıları, Asor, Kanarya ve Yeşilburun takımadaları, Atlas Okyanusu,Güney Amerika ile Orta Amerika’nın bilinen kısımları, Florida ve Antiller yer almaktadır…
-Haritada şekillerin yanı sıra, çizilen yerlerin özellikleri,ne zaman kim tarafından keşfedildiği ve çiziminde kimlerden faydalandığı belirtilir.
-Haritanın en önemli özelliği ise Piri Reis’in çeşitli ölçeklerdeki haritaları tek ölçeğe indirerek, birbirlerinin eksik taraflarını diğerleriyle tamamlamış olmasıdır.
-Piri Reis bu ilk dünya haritasında Kristof Kolomb’un haritasını kullanmış, onun 3.seferine katılmış ve daha sonra amcası Kemal Reis’e esir düşen yardımcısının anlattıklarından da istifade etmiştir.
-Harita aynı zamanda Kristof Kolomb’un keşiflerine dair en eski eserdir.
1528 YILINDA HAZIRLADIĞI İKİNCİ DÜNYA HARİTASI;
-İlk haritasından daha büyük ölçekli ve geliştirilmiş olup ceylan derisi üzerine 8 renkle resmedilmiştir.
Piri Reis bu haritası için ‘’Çağımızda bu haritanın bir benzeri kimsede yoktur. Bu harita benim elimde şekillendi ve gün yüzüne çıktı demiştir.’’
Bu harita; Kuzey Amerika’nın aslı günümüze ulaşan, ilk haritasıdır.
1521’DE KALEME ALMIŞ OLDUĞU KİTAB-I BAHRİYE İSİMLİ ESERİ;
-Çağdaş denizciliğin en önemli eseridir.
Öncelikle bir deniz korsanı, sonrasında Osmanlı tarihine damgasını vuran bir Osmanlı denizcisi, araştırmacı, macera tutkunu ve döneminin üst düzey bilim adamı şeklinde tanımlayabileceğimiz çizdiği dünya haritasıyla hala birçok tarihçi ve bilim adamı tarafından büyük bir araştırma konusu olan Piri Reis’in doğum yeri ve tarihi ile ilgili net bir bilgi yoktur. 1546 yılında Mısır kaptanlığına getirilen Piri Reis son seferi olan Mısır Seferi ardından 1554 yılında idam edilmiştir.
(Derlenmiştir)